Hoe wordt een schapenvacht gemaakt? Looiproces uitleg

Een zachte, glanzende schapenvacht op je bank of vloer voelt misschien vanzelfsprekend aan, maar achter dit mooie natuurproduct schuilt een eeuwenoud ambacht: het looien. Het is een zorgvuldig proces waarbij vakmanschap, geduld en de juiste technieken samenkomen om een ruwe schapenhuid om te toveren tot een duurzaam en soepel natuurproduct dat jaren meegaat.

In deze blog neem ik je stap voor stap mee in het looiproces zoals dat nog altijd wordt uitgevoerd door gespecialiseerde Europese looierijen. Je ontdekt welke bewerkingen nodig zijn, waarom elke fase zo belangrijk is én waar je op moet letten om een écht goed gelooide schapenvacht te herkennen.

In deze blog over het looiproces van een schapenvacht:

1. Wat is het looien van een schapenvacht?
2. Waar komen onze schapenvachten vandaan?
3. Het looiproces stap voor stap
     3.1 Zouten en conserveren
     3.2 Wassen en lichte ontvetting
     3.3 Ontvlezen en schrapen
     3.4 Pikielbehandeling (voorbehandeling)
     3.5 Looiing
     3.6 Drogen
     3.7 Ontvetten (Degreasing)
     3.8 Schuren (Buffing)
     3.9 Wolverzorging & stofverwijdering
     3.10 Afwerking en selectie
4. Hoe herken je een goed gelooide schapenvacht?

Wat is het looien van een schapenvacht?

Voordat een schapenvacht die zachte, warme en luxueuze uitstraling krijgt die perfect in je interieur past, moet er heel wat gebeuren. Eén van de belangrijkste stappen in dat proces is het looien van de vacht. Maar wat houd dat looien nu precies in?

Het looien van een schapenvacht is het bewerken van de ruwe huid (het schapenvel) zodat deze duurzaam, soepel en (vrijwel) geurloos wordt, en lang meegaat zonder vies te worden. Het is een ambachtelijk proces waarbij natuurlijke of chemische looistoffen (afhankelijk van het looiproces) worden gebruikt om het huidmateriaal te conserveren en te versterken. Zo transformeert een dierlijk bijproduct in een prachtig natuurproduct voor je interieur.

Waar het bij gewone leerproducten (denk aan schoenen, tassen etc). vaak alleen om de huid draait, is bij schapenvachten ook de wol nog aanwezig. Dit vraagt om een specifieke manier van looien waarbij zowel de huid als de wol in optimale conditie blijven.

Door het looien wordt het schapenvel:

• Soepel en zacht, met behoud van structuur
• Bestand tegen uitdroging en verrotting
• Geschikt voor dagelijks gebruik in huis
• Veilig voor mensen en huisdieren

Waar komen onze schapenvachten vandaan?

Een schapenvacht is een écht natuurproduct, en zoals bij elk natuurproduct is herkomst belangrijk. De kwaliteit van een schapenvacht begint namelijk bij het schaap zelf. Denk aan het klimaat waarin het schaap leeft, het ras, de voeding, en hoe het schaap verzorgd is. In onze collectie schapenvachten vind je alleen schapenvachten die afkomstig zijn van Europese boeren.

Onze schapenvachten komen onder andere uit landen zoals:

• IJsland: bekend om zijn lange, ruige vachten met een unieke uitstraling
• Engeland: met mooie dichte wolstructuren
• Nederland en Duitsland: waar korte tot halflange wolvachten populair zijn voor dagelijks gebruik

De vachten die wij verkopen zijn altijd een bijproduct van de vleesindustrie. Geen enkel schaap wordt puur gebruikt voor zijn vacht, dit vinden wij extra belangrijk om te benadrukken. Sterker nog, zo is Lederstore ooit ontstaan: nothing gets to waste (niks gaat verloren). Op die manier krijgt dit mooie materiaal een tweede leven, en draag je bij aan het duurzaam en bewust gebruik van natuurlijke grondstoffen die anders verloren gaan via de destructor, vuilverbrandingsoven of stortplaats.

Wij werken samen met gespecialiseerde looierijen die zorgen voor de beste en mooiste schapenvachten. Wij vragen onze looierijen al daar om goed op de kwaliteit te letten en daarnaast wordt elke schapenvacht die bij ons binnenkomt nog een keertje gecontroleerd op:

• Wolstructuur en zachtheid
• Eventuele geur
• En de afwerking

Het looiproces stap voor stap

Voordat een schapenvacht een decoratief en comfortabel stuk in je interieur wordt, ondergaat het een zorgvuldig bewerkingsproces. Dit proces, ook wel het looien van een schapenvacht genoemd, zorgt ervoor dat het ruwe schapenvel wordt omgevormd tot een duurzame, zachte en geurloze vacht die jarenlang meegaat.

Elke stap dient perfect uitgevoerd te worden om de kwaliteit van de vacht te behouden én om deze geschikt te maken voor dagelijks gebruik in huis. Van het eerste reinigen tot het uiteindelijke borstelen en afwerken: hieronder nemen we je mee in het volledige looiproces zoals dat vandaag de dag wordt uitgevoerd.

3.1 Zouten en conserveren

Wanneer een schaap is verwerkt voor de voedselindustrie, komt de huid vrij als bijproduct. Op dat moment is het belangrijk om deze zo snel mogelijk te conserveren, zodat de kwaliteit behouden blijft. Zodra de huid loskomt, begint namelijk meteen het natuurlijke ontbindingsproces.

Om dit te stoppen, wordt de huid direct gezouten. Het zout trekt vocht uit de huid en creëert een omgeving waarin bacteriën zich niet kunnen vermenigvuldigen. Zo blijft de huid in optimale conditie tijdens transport naar de looierij. Zelfs een korte vertraging zonder zout kan leiden tot schade, zoals haaruitval, geurvorming of vlekken in het leer.

Het zouten gebeurt meestal met grof zout, dat met de hand of machinaal over de vleeskant van de huid wordt verdeeld. Bij grotere hoeveelheden worden de huiden opgestapeld in lagen, waarbij tussen elke laag zout wordt aangebracht. Op die manier kunnen de huiden meerdere dagen goed blijven, nog voordat het daadwerkelijke looiproces begint.

3.2 Wassen en lichte ontvetting

Na het conserveren met zout komen de huiden aan bij de looierij. De eerste stap daar is een grondige wasbeurt, bedoeld om zoutresten, vuil, stof en een klein deel van het vet van de huid te verwijderen. Dit gebeurt in grote trommels of wasbassins met water en speciale, huidvriendelijke wasmiddelen.

Tijdens het wassen wordt niet alleen het leer gereinigd, maar ook de wolzijde van de vacht. Hierdoor wordt de natuurlijke kleur van de wol zichtbaar en voelt deze al direct frisser aan.

Aansluitend volgt een lichte ontvetting. Schapenvachten bevatten van nature lanoline, een vettige, wasachtige stof die het schaap beschermt. In deze vroege fase wordt slechts een deel van deze lanoline verwijderd, zodat de huid beter kan worden gelooid.

De échte, grondige ontvetting gebeurt pas later in het proces (zie stap 3.7 Ontvetten). Daar wordt vrijwel alle overtollige lanoline verwijderd, zodat de vacht uiteindelijk zacht, geurloos en geschikt voor dagelijks gebruik wordt.

3.3 Ontvlezen en schrapen

Wanneer de huid volledig schoon en ontvet is, volgt het ontvlezen. Dit is een belangrijk technisch proces waarbij alle resterende membraan- en vleesresten van de vleeskant van de huid worden verwijderd.

Dit gebeurt met speciale machines die een groot, scherp mes of rol gebruiken om de huid egaal schoon te schrapen. Deze stap zorgt ervoor dat het leer later soepel wordt en dat de looistoffen gelijkmatig kunnen doordringen. Zelfs kleine oneffenheden of restjes kunnen het eindresultaat nadelig beïnvloeden, zowel qua zachtheid als qua duurzaamheid.

Het schrapen vraagt om precisie: te hard schrapen kan de huid dun maken en verzwakken, terwijl te zacht schrapen ervoor zorgt dat er resten achterblijven. In de looierij wordt deze balans bewaakt door ervaren vakmensen die exact weten hoeveel druk en snelheid nodig is.

Na het ontvlezen is de huid volledig vrij van vleesresten, membranen en overtollige lagen, en klaar voor de volgende stap: de pikielbehandeling, waarin de huid wordt voorbereid op de eigenlijke looiing.

3.4 Pikielbehandeling (voorbehandeling)

Voordat het daadwerkelijke looien begint, ondergaat de huid een pikielbehandeling. Dit is een voorbehandeling waarbij de schapenvacht enkele dagen in een bad van water en zuur (de zogenoemde pikiel) wordt gelegd.

Het doel van deze stap is om:

• De huid soepel en flexibel te maken
• De vezels te openen, zodat de looistoffen later beter kunnen binnendringen

Na de pikiel worden de huiden opgestapeld en blijven ze een paar dagen rusten. Deze rustperiode zorgt ervoor dat de behandeling diep in het leer kan inwerken.

3.5 Looiing

Nu is het tijd voor de kern van het proces: het looien zelf. Hierbij wordt de huid behandeld met speciale stoffen om deze te conserveren, te versterken en geschikt te maken voor langdurig gebruik in huis. Afhankelijk van het gewenste eindresultaat kiest de looierij voor één van de volgende methoden:

• Relugan-looiing: Voor medicinale schapenvachten, hypoallergeen en ideaal voor baby’s of mensen met een gevoelige huid. Geeft vaak een zachte, crèmekleurige afwerking.
• Chroomlooiing: Veelgebruikt bij vachten die later geverfd worden in verschillende kleuren. Levert een soepel en slijtvast leer op.
• Plantaardige/Eco-looiing: Chroomvrij en milieuvriendelijk, vaak gekozen vanwege duurzaamheid en een natuurlijkere uitstraling.

De looiing vindt plaats in grote, draaiende vaten waarin de huiden samen met de looistoffen worden behandeld. Deze stap duurt meestal één dag en vormt de afsluiting van de zogenaamde natte productie.

3.6 Drogen

Na het looien zijn de huiden schoon, geconserveerd en klaar om langzaam te drogen. Dit gebeurt niet in de buitenlucht of op rekken, maar in speciale industriële droogmachines.

Deze drogers werken met een zorgvuldig gecontroleerde temperatuur en luchtvochtigheid, zodat het leer gelijkmatig droogt zonder hard of broos te worden. Dit proces is belangrijk om de natuurlijke soepelheid van de huid te behouden en krimp of vervorming te voorkomen.

Wanneer de huiden volledig droog zijn, kunnen ze verder worden bewerkt in de volgende stappen, zoals het ontvetten en verzorgen van zowel de lederen als de wolzijde.

3.7 Ontvetten (Degreasing)

Na het looien en drogen volgt de grondige ontvetting. Hierbij wordt het overtollige vet uit zowel de lederen onderzijde als de wol gehaald. Hoewel lanoline waardevol is in bijvoorbeeld huidverzorging, wil je het in een interieurvacht maar in beperkte mate behouden. Te veel vet kan zorgen voor een plakkerig gevoel of een muffe geur.

Met speciale ontvettingsmachines wordt vrijwel alle overtollige lanoline verwijderd, terwijl de natuurlijke zachtheid behouden blijft. Dit is een kostbaar en technisch proces, maar essentieel voor een zachte, frisse en geurloze vacht.

Een vacht die goed is ontvet, voelt niet alleen prettiger aan, maar gaat ook veel langer mee zonder kwaliteitsverlies. Dit is één van de kenmerken waaraan je een écht goed gelooide schapenvacht herkent.

3.8 Schuren (Buffing)

Na het ontvetten krijgt de onderzijde van de huid — de suèdekant — extra aandacht. Met behulp van speciale schuurmachines wordt deze zijde gelijkmatig opgeruwd. Dit proces heet buffing en zorgt voor een glad, egaal en luxe ogend oppervlak.

Het schuren verwijdert eventuele oneffenheden en restvezels, en maakt de huid bovendien soepeler en mooier van structuur. Een goed geslepen suèdekant voelt zacht aan en draagt bij aan de hoogwaardige uitstraling van de vacht.

Deze stap heeft geen invloed op de wolzijde, maar is van groot belang voor de esthetiek en duurzaamheid van de lederen basis.

3.9 Wolverzorging & stofverwijdering

Nadat de lederen onderzijde is afgewerkt, is het tijd om de wolzijde in topconditie te brengen. Eerst wordt de vacht gestreken of geperst om de wol te openen. Hierdoor vallen de haren mooier en krijgen ze hun natuurlijke, luchtige volume terug.

Daarna gaan de huiden in een grote ronddraaiende trommel met een stalen gaas (vergelijkbaar met een robuust droogtrommelsysteem). Deze trommel verwijdert alle fijne stofdeeltjes die tijdens het schuren zijn ontstaan. Het resultaat is een schone, stofvrije en volumineuze wol die klaar is voor de laatste handmatige afwerking.

3.10 Afwerking en selectie

In de laatste fase draait alles om detail en perfectie. Hier krijgt elke schapenvacht de handmatige zorg die het verschil maakt tussen een standaardproduct en een écht hoogwaardig eindresultaat.

Allereerst wordt de wol handmatig gekamd en geborsteld. Dit zorgt ervoor dat de haren mooi vallen, klitten en losse wol verdwijnen en de vacht zijn volle, luxe uitstraling krijgt. Bij lange wolsoorten, zoals IJslandse vachten, wordt extra aandacht besteed aan het behouden van de natuurlijke slag en glans.

Vervolgens worden de huiden bijgesneden tot hun uiteindelijke vorm en formaat. Hierbij wordt rekening gehouden met een strakke, natuurlijke contour zonder rafels. Eventuele oneffenheden worden verwijderd, zodat de vacht er perfect uitziet.

Ten slotte vindt de kwaliteitscontrole plaats. Elke vacht wordt zorgvuldig geïnspecteerd op zachtheid, kleur, geur, wolstructuur en afwerking.

Hoe herken je een goed gelooide schapenvacht?

Elke schapenvacht is een uniek natuurproduct met zijn eigen charmes. Om je de beste kwaliteit te kunnen aanbieden werken wij maar met een select aantal looierijen samen die over de jaren hun kwaliteit en vakmanschap hebben bewezen. Het looiproces, de afwerking en de selectiecriteria maken het verschil tussen een vacht die jarenlang mooi blijft en een vacht die snel zijn charme verliest. Maar waar kan je als koper nu precies op letten?

1. Zachtheid van de wol

Een goed gelooide schapenvacht heeft wol die soepel, veerkrachtig en zacht aanvoelt. De haren moeten makkelijk terugveren wanneer je er met je hand doorheen gaat. Een stugge, harde of pluizige wol kan wijzen op een onzorgvuldig was- of droogproces.

2. Soepel leer

De onderzijde (suèdekant) hoort zacht, soepel en egaal te zijn.

3. Geen onaangename geur

Een kwalitatief gelooide vacht ruikt neutraal, of heeft een subtiele, natuurlijke geur van wol en leer. Soms kan er ook een lichte geur van wasmiddel aanwezig zijn. Een scherpe, muffe of boerderijgeur kan duiden op onvoldoende ontvetten of slechte conservering.

4. Gelijkmatige structuur

Bij natuurlijke vachten kan de kleur variëren, maar de wolstructuur moet overal consistent zijn, dat is het mooiste en fijnste. Let vooral op een egale verdeling van de wol en het ontbreken van kale plekken.

5. Sterk maar flexibel

Een goed gelooide vacht scheurt niet zomaar er moet souplesse in het leder zitten.

6. Vakmanschap in afwerking

Let op de afwerking langs de randen. Bij hoogwaardige vachten zijn deze netjes bijgeknipt en volgen ze een natuurlijke lijn zonder losse stukken.

Benieuwd waar wij allemaal op letten bij het selecteren van onze schapenvachten? Lees dan ook eens de blog: 11 tips voor het kopen van een schapenvacht.

Het looien van een schapenvacht is een ambachtelijk proces dat vakmanschap, tijd en zorg vraagt. Elke stap, van het zouten tot de laatste borstelbeurt, bepaalt hoe de vacht er uiteindelijk uitziet, aanvoelt en ruikt. Het is dit zorgvuldig uitgevoerde proces dat het verschil maakt tussen een vacht waar je even plezier van hebt en een vacht die jarenlang zijn schoonheid behoudt.

Door te kiezen voor een hoogwaardige, gelooide schapenvacht weet je zeker dat je een goed natuurproduct in huis haalt. Wil je ontdekken welke schapenvacht het beste bij jouw stijl en wensen past? Neem dan een kijkje in onze collectie schapenvachten.

Heb je hulp nodig bij het uitkiezen van je nieuwe schapenvacht?

Wil je graag een echte schapenvacht kopen maar kom je er toch niet helemaal uit en zou je er graag extra hulp en advies bij willen krijgen? Dan help ik je graag verder met de vragen die je hebt. Zo kan je daarna een weloverwogen keuze maken en gaan voor de vacht die perfect past bij jouw wensen en behoeften. Je kunt contact opnemen via +31(0)6 17 52 13 63 (tijdens openingsuren), stuur een e-mail of kom langs in Boxmeer, Nederland (alleen op afspraak) om ze te ervaren.